علت کندی و خرابی هارددیسک‌ها چیست و چگونه جلوگیری کنیم؟

هارددیسک‌ها یکی از اجزای اصلی و حیاتی هر کامپیوتر یا دستگاه ذخیره‌سازی اطلاعات هستن. اینا مسئول ذخیره‌سازی داده‌ها از سیستم‌عامل گرفته تا فایل‌های شخصی و اطلاعات حساس هستن.

ولی هارددیسک‌ها مثل هر دستگاه مکانیکی یا الکترونیکی دیگه‌ای ممکنه خراب بشن یا آسیب ببینن. خرابی هارددیسک می‌تونه دلایل مختلفی داشته باشه، مثل عوامل فیزیکی، مشکلات نرم‌افزاری، یا استفاده نادرست از دستگاه.

یکی از مهم‌ترین علل خرابی هارددیسک‌ها، فرسودگی و استفاده طولانی‌مدت از اوناست که می‌تونه باعث خرابی بخش‌های خاصی از دیسک بشه.

علاوه بر این، شرایط محیطی مثل دما، رطوبت و ضربه به دستگاه هم می‌تونه تاثیر زیادی روی عمر مفید هارددیسک بذاره.

توی این مقاله امارات رایان می‌خواهیم علت‌های اصلی خرابی هارددیسک‌ها رو بررسی کنیم و روش‌هایی رو برای پیشگیری از اون بهتون معرفی کنیم تا بتونید از داده‌هاتون محافظت کنید و از مشکلات احتمالی جلوگیری کنین.

علت کند شدن هارددیسک

حالا که علت‌های خراب شدن هارددیسک‌ها رو بررسی کردیم، بیاید ببینیم چی باعث کند شدن عملکرد هارددیسک‌ها می‌شه:

پر شدن فضای ذخیره‌سازی

وقتی که هارددیسک پر می‌شه یا بیشتر از حد پر می‌شه، سیستم برای نوشتن داده‌های جدید مجبور می‌شه از فضای موجود استفاده کنه. هرچقدر فضای دیسک بیشتر پر بشه، عملیات خواندن و نوشتن کندتر می‌شه.

این به خاطر اینه که سیستم‌عامل برای مدیریت فضای ذخیره‌سازی و همچنین ذخیره‌سازی اطلاعات جدید مجبور به انجام کارهای پیچیده‌تری می‌شه.

همچنین وقتی فضای کافی برای داده‌های جدید وجود نداشته باشه، عملکرد سیستم خیلی پایین میاد و زمان بارگذاری و ذخیره‌سازی بیشتر می‌شه.

پارتیشن‌بندی غیر استاندارد

وقتی که اطلاعاتی روی هارددیسک ذخیره میشه، ممکنه به جای اینکه همه قسمت‌های اون فایل توی یک نقطه از هارددیسک قرار بگیرن، در نقاط مختلف پخش بشن.

این به معنی «قطعه‌قطعه شدن داده‌ها» هست. حالا وقتی شما بخواید به اون فایل دسترسی پیدا کنید، هارددیسک باید قسمت‌های مختلف اون رو از نقاط مختلف دیسک پیدا کنه و بخونه.

این باعث می‌شه که زمان بیشتری ببره و سیستم کندتر بشه. به عبارت دیگه، هرچقدر داده‌ها بیشتر پخش بشن، برای باز کردن یا استفاده از اون‌ها وقت بیشتری لازم خواهد بود.

خرابی بخشی از هارددیسک یا بدسکتورها

نواحی خراب در هارددیسک یا به اصطلاح «بخش‌های خراب» (bad sectors) می‌تونه یکی از دلایل اصلی کند شدن هارددیسک باشه.

این بخش‌ها به دلیل آسیب فیزیکی، تداخل الکترومغناطیسی یا مشکلات تولید به درستی عمل نمی‌کنن.

وقتی سیستم مجبور می‌شه از این بخش‌های خراب برای ذخیره‌سازی یا بازیابی داده‌ها استفاده کنه، سرعت عملکرد سیستم خیلی کاهش پیدا می‌کنه.

این خرابی‌ها می‌تونن باعث از دست رفتن اطلاعات بشن، چون بعضی از بخش‌های هارددیسک دیگه قابل دسترسی نمی‌شن.

بیشتر بدانید: چرا هارد اینترنال را به هارد اکسترنال تبدیل نکنیم؟

قدیمی شدن هارددیسک

هارددیسک‌های قدیمی معمولاً کندتر از مدل‌های جدیدتر عمل می‌کنن. با گذشت زمان، سرعت عملکرد هارددیسک به دلیل فرسایش مکانیکی و کاهش کارایی اجزای داخلی مثل موتور و هدهای خواندن و نوشتن پایین میاد.

همچنین تکنولوژی‌های جدیدتر مثل SSD (Solid State Drive) با سرعت‌های خیلی بیشتر جایگزین هارددیسک‌های مکانیکی شدن، و این باعث می‌شه که هارددیسک‌های قدیمی برای کاربرانی که دنبال سرعت بالاتری هستن، کمتر جذاب بشن.

مشکلات نرم‌افزاری

مشکلات نرم‌افزاری مثل درایورهای قدیمی، ویروس‌ها یا نرم‌افزارهای اضافی می‌تونن تاثیر زیادی روی عملکرد هارددیسک بذارند.

درایورهای غیرمناسب یا به‌روز نشده می‌تونن باعث بشن که سیستم‌عامل نتونه با هارددیسک هماهنگ بشه که این باعث کند شدن سیستم می‌شه.

همچنین ویروس‌ها و بدافزارها می‌تونن هارددیسک رو به طور غیرقانونی اشغال کنن یا پردازش‌های اضافی راه بندازن که باعث کاهش سرعت سیستم می‌شه.

آسیب‌های فیزیکی

آسیب‌های فیزیکی مثل ضربه به هارددیسک یا قرار گرفتن در شرایط محیطی نامناسب می‌تونه آسیب‌های جدی به هارددیسک وارد کنه.

این آسیب‌ها می‌تونن شامل مشکلاتی مثل شکست مکانیکی یا آسیب به اجزای داخلی مثل هد، دیسک‌ها و غیره باشه.

هارددیسک‌هایی که در معرض ضربه یا دمای غیرعادی قرار می‌گیرن، بیشتر در معرض خرابی و کاهش سرعت قرار دارن. این آسیب‌ها معمولاً منجر به خرابی‌های جدی و از دست رفتن داده‌ها می‌شه.

نشانه‌های کند شدن هارددیسک

بعضی وقت‌ها ممکنه هارددیسک شما به دلیل کندی عملکرد، علائم خاصی نشون بده. اینجا به چندتا از این نشونه‌ها اشاره می‌کنیم:

• بارگذاری طولانی سیستم‌عامل و برنامه‌ها: اگر دیدید که سیستم‌عامل یا برنامه‌ها خیلی طول می‌کشه تا بارگذاری بشن، احتمالاً یه علامت از کند شدن هارددیسک هست.
• کندی در جابه‌جایی و کپی فایل‌ها: وقتی می‌خواهید فایل‌ها رو جابه‌جا یا کپی کنید و خیلی طول می‌کشه، این هم می‌تونه به خاطر کندی هارددیسک باشه.
• هنگ کردن یا توقف سیستم هنگام کار با فایل‌ها: اگر سیستم هنگ می‌کنه یا متوقف میشه هنگام کار با فایل‌ها، ممکنه به دلیل مشکل در هارددیسک باشه که نمی‌تونه داده‌ها رو درست بخونه.
• پیغام‌هایی مثل عدم دسترسی به دیسک" یا "خرابی داده‌ها: وقتی این پیغام‌ها رو می‌بینید، احتمالاً یه بخش از هارددیسک خراب شده یا مشکلی توی نرم‌افزار هست.

بیشتر بدانید: چگونه تشخیص دهیم هارد سوخته است؟ + روش‌های تعمیر و بازیابی اطلاعات هارددرایو

راهکارهایی برای بهبود عملکرد هارددیسک

بیشتر بدانید: چالش و تهدیدها در امنیت هارد دیسک‌/ چگونه از اطلاعات هاردها مراقبت کنیم؟

برای بهتر کردن عملکرد هارددیسک، می‌تونید این کارها رو انجام بدید:

پاکسازی فضای هارددیسک:

وقتی هارددیسک پر بشه، کند میشه. پس بهتره که فایل‌های غیرضروری، کش مرورگر، و داده‌های موقتی رو حذف کنید. همچنین پشتیبان‌گیری از داده‌ها فضای بیشتری آزاد می‌کنه و از امنیت اطلاعاتتون هم محافظت می‌کنه.

دفرگمنت کردن هارددیسک (Disk Defragmentation)

یعنی مرتب کردن اطلاعات داخل هارددیسک. وقتی شما فایل‌ها و داده‌ها رو روی هارد ذخیره می‌کنید، ممکنه این داده‌ها به صورت پراکنده در نقاط مختلف هارد قرار بگیرند.

این باعث میشه که وقتی سیستم به اطلاعات نیاز داشته باشه، هارددیسک زمان بیشتری بذاره تا همه این داده‌ها رو پیدا کنه و بخونه.

با استفاده از ابزارهایی مثل "Disk Defragmenter"، می‌تونید این داده‌ها رو دوباره مرتب کنید تا هارددیسک سریع‌تر به اطلاعات دسترسی پیدا کنه.

این کار مخصوصاً برای هارددیسک‌های قدیمی‌تر یعنی HDDها مفیده. البته برای هارددیسک‌های جدیدتر یا همون SSDها این کار توصیه نمی‌شه چون روش کار اون‌ها با هاردهای قدیمی متفاوت است.

چک کردن بخش‌های خراب:

ممکنه هارددیسک شما بخش‌هایی خراب پیدا کنه که باعث کند شدن بشه. با استفاده از ابزارهایی مثل CHKDSK می‌تونید این بخش‌ها رو شناسایی و تعمیر کنید.

همچنین نرم‌افزارهایی مثل HD Tune به شما کمک می‌کنند وضعیت سلامت هارددیسک رو بررسی کنید.

جایگزینی هارددیسک‌های قدیمی:

هارددیسک‌های مکانیکی بعد از مدتی کند می‌شن. جایگزین کردن اون‌ها با SSD می‌تونه سرعت دسترسی به داده‌ها رو خیلی بیشتر کنه، چون SSD از تکنولوژی فلش استفاده می‌کنه.

آپدیت درایورها و نرم‌افزارها:

درایورهای قدیمی می‌تونند باعث کند شدن هارددیسک بشند. به‌روزرسانی درایورها، به خصوص درایورهای هارددیسک و چیپ‌ست، می‌تونه عملکرد سیستم رو بهتر کنه.

همچنین آپدیت کردن سیستم‌عامل و نرم‌افزارها کمک می‌کنه که مشکلات نرم‌افزاری رفع بشه و سازگاری با سخت‌افزار جدیدتر بهبود پیدا کنه.

روش‌های پیشگیری از کندی هارددیسک

برای جلوگیری از کند شدن هارددیسک، این کارها رو انجام بدید:

پشتیبان‌گیری منظم: با پشتیبان‌گیری منظم، هم از داده‌ها محافظت می‌کنید و هم فضای هارددیسک رو آزاد نگه می‌دارید تا سیستم سریع‌تر کار کنه.

می‌تونید از سرویس‌های ابری یا دیسک‌های خارجی برای این کار استفاده کنید.

نصب سیستم‌عامل روی SSD: اگه سیستم‌عامل و برنامه‌های پرکاربرد رو روی SSD نصب کنید، سرعت بارگذاری سیستم و برنامه‌ها خیلی بیشتر می‌شه.

نگهداری منظم از هارددیسک: ابزارهایی مثل CrystalDiskInfo می‌تونند وضعیت سلامت هارددیسک رو بررسی کنند.

این ابزارها می‌تونند به شما نشون بدن دمای هارددیسک و وضعیت سلامت اون چطور است، تا بتونید قبل از بروز خرابی اقدام کنید.

بیشتر بدانید: 14 دلیل برای اینکه حافظه SSD نخرید! معایب SSDها

جمع‌بندی

در مقاله امروز فروشگاه امارات رایان به علت اینکه چرا هاردها کند میشن پرداختیم وسعی کردمی خیلی ساده و کامل توضیح بدیم.

اگر سوالی داشتید می‌تونید از انتهای صفحه، بخش نظرات سوال خودتون رو با ما درمیون بذارید. هارددیسک‌ها یکی از بخش‌های اصلی و حیاتی هر سیستم کامپیوتری هستند و برای ذخیره‌سازی داده‌ها نقش خیلی مهمی دارن.

اما این دستگاه‌ها ممکنه به دلایل مختلف خراب بشن یا کند بشن. مشکلاتی مثل فرسودگی، شرایط محیطی نامناسب، مشکلات نرم‌افزاری یا آسیب‌های فیزیکی می‌تونن باعث خراب شدن یا کاهش سرعت عملکرد هارددیسک‌ها بشن.

دلایل اصلی کند شدن یا خراب شدن هارددیسک شامل پر شدن فضای ذخیره‌سازی، پارتیشن‌بندی اشتباه، بدسکتورها یا بخش‌های خراب، و استفاده طولانی‌مدت از هارددیسک‌های قدیمی هستن.

همچنین مشکلات نرم‌افزاری مثل درایورهای قدیمی یا ویروس‌ها هم می‌تونن روی عملکرد هارددیسک تأثیر بذارند.

برای بهتر شدن عملکرد هارددیسک، می‌تونیم کارهایی مثل پاکسازی فضای هارددیسک، تقطیع‌زدایی داده‌ها، شناسایی و تعمیر بخش‌های خراب، و جایگزینی هارددیسک‌های قدیمی با SSD انجام بدیم.

همچنین آپدیت کردن درایورها و نرم‌افزارها می‌تونه به سرعت سیستم کمک کنه.

برای پیشگیری از مشکلات هارددیسک، انجام پشتیبان‌گیری منظم و نصب سیستم‌عامل روی SSD می‌تونه عملکرد سیستم رو بهبود بده.

همچنین نگهداری منظم و استفاده از ابزارهای نظارتی برای بررسی سلامت هارددیسک خیلی مهمه تا بتونیم قبل از خراب شدن هارددیسک، پیشگیری‌های لازم رو انجام بدیم.

به این موضوع هم اشاره کنیم که اگه هارد شما خراب شده و نیاز به خرید هارد جدید دارید می‌تونید از فروشگاه امارات رایان با بهترین قیمت‌ها انواع هارد اینترنال و هارد اکسترنال و مدل‌های دیگه تجهیزات ذخیره‌سازی رو با خیال راحت بخرید. 

برای مشاهده همه‌ی هاردهای اینترنال فروشگاه ما کلیک کنید.

برای مشاهده و خرید مدل‌های مختلف هارد اکسترنال هم با بهترین برند و گارانتی‌ها اینجا کلیک کنید.

سوالات متداول

آیا دمای زیاد یا کم می‌تونه باعث خرابی هارددیسک بشه؟
بله، دماهای خیلی بالا یا خیلی پایین می‌تونن تأثیر منفی روی عملکرد هارددیسک بذارند و با گذشت زمان، باعث خرابی اجزای داخلی بشن.

چطور می‌تونم از بدسکتورها جلوگیری کنم یا اون‌ها رو تعمیر کنم؟
با استفاده از ابزارهایی مثل CHKDSK می‌تونیم بخش‌های خراب هارددیسک رو شناسایی و تعمیر کنیم، اما اگر بدسکتورها زیاد باشن، ممکنه نیاز به تعویض هارددیسک پیدا بشه.

آیا به‌روزرسانی درایورها می‌تونه باعث بهبود عملکرد هارددیسک بشه؟
بله، به‌روزرسانی درایورها می‌تونه به سازگاری بهتر سیستم‌عامل با هارددیسک کمک کنه و از مشکلات نرم‌افزاری جلوگیری کنه.

آیا نصب سیستم‌عامل روی SSD باعث طول عمر بیشتر هارددیسک میشه؟
نصب سیستم‌عامل روی SSD می‌تونه سرعت و عملکرد سیستم رو بهبود بده، اما تاثیری روی طول عمر هارددیسک‌های HDD نداره. SSD‌ها تکنولوژی متفاوتی دارن و عمر مفید متفاوتی نسبت به HDD‌ها دارن.