علت خرابی هارد دیسک و راهکارهای پیشگیری آن

هارد دیسک یکی از مهم‌ترین اجزای هر سیستم کامپیوتری محسوب می‌شود و وظیفه ذخیره ‌سازی تمامی داده‌ها، از جمله اسناد کاری، تصاویر، ویدئوها و فایل‌های سیستم‌عامل را بر عهده دارد.

به همین دلیل، خرابی هارد می‌تواند نه‌تنها یک مشکل سخت‌افزاری ساده، بلکه بحرانی جدی در زندگی دیجیتال ما ایجاد کند.

ممکن است فکر کنید هارد دیسک همیشه از اطلاعاتتان محافظت می‌کند، اما مانند هر دستگاه الکترونیکی دیگر، طول عمر محدودی دارد و ممکن است با گذر زمان دچار مشکلات نرم‌افزاری یا فیزیکی شود.

خرابی هارد می‌تواند به شکل‌های مختلفی خود را نشان دهد مثلا از کند شدن ناگهانی سیستم و هنگ‌های مکرر گرفته تا شنیدن صداهای غیرعادی یا حتی ناپدید شدن فایل‌ها. برخی از این مشکلات به راحتی قابل رفع هستند، اما برخی دیگر به قدری جدی‌اند که تنها متخصصان قادر به حل آن‌ها خواهند بود.

شناخت به‌موقع علائم خرابی و دلایل آن می‌تواند به شما کمک کند تا پیش از از دست رفتن داده‌های ارزشمند، اقدامات لازم را انجام دهید.

در این مقاله به بررسی دلایل خرابی هارد اینترنال، نشانه‌های هشداردهنده و بهترین راهکارهای پیشگیری از این مشکلات خواهیم پرداخت.

دلایل خرابی هارد دیسک چیست؟

هارد دیسک‌ها بخش حیاتی هر سیستم کامپیوتری هستند و با گذشت زمان ممکن است با مشکلاتی مواجه شوند که عملکردشان را تحت تاثیر قرار دهد.

مشکلات هارد را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:

مشکلات نرم‌افزاری یا لاجیکالی هارد

این دسته از آسیب‌ها معمولاً به نحوه استفاده شما از هارد مربوط می‌شوند و شامل موارد زیر هستند:

•  فرمت ناخواسته هارد: گاهی هارد به اشتباه فرمت می‌شود و اطلاعات شما پاک می‌شود.
• ویروسی شدن اطلاعات: وجود بدافزارها و ویروس‌ها می‌تواند به فایل‌ها و ساختار هارد آسیب برساند.
•  ایجاد بدسکتور نرم‌افزاری: سکتورهایی که برای ذخیره اطلاعات خراب می‌شوند و باعث اختلال در کار هارد می‌شوند.
•  مشکل در فریم‌ویر هارد: هرگونه اختلال در نرم‌افزار داخلی هارد می‌تواند باعث شناسایی نشدن آن شود.
• شناسایی نشدن هارد توسط سیستم: گاهی سیستم هارد را نمی‌شناسد یا ظرفیت آن را درست نشان نمی‌دهد.
•  Overwriting اطلاعات: یکی از بدترین مشکلات این است که اطلاعات جدید به جای قبلی ذخیره شود و داده‌ها از بین بروند.
•  کاهش ظرفیت یا سرعت هارد: هارد ممکن است ناگهان ظرفیت کمتری نشان دهد یا سرعتش کاهش یابد.
•  مشکل در نصب سیستم‌عامل: در موارد شدید هارد اجازه نصب ویندوز یا دیگر برنامه‌ها را نمی‌دهد.
•  پیغام خطا هنگام بوت: کامپیوتر ممکن است هنگام روشن شدن خطای F1 بدهد یا از سلامت هارد از طریق S.M.A.R.T ایراد بگیرد.

مشکلات فیزیکی هارد

آسیب‌های فیزیکی معمولاً ناشی از حوادث غیرمنتظره هستند و می‌توانند آسیب جدی به هارد وارد کنند. رایج ‌ترین مشکلات فیزیکی عبارتند از:

•  ضربه یا سقوط هارد: کوچک‌ترین ضربه می‌تواند باعث آسیب مکانیکی به دیسک‌ها یا هد شود.
•  سوختگی برد هارد: نوسانات برق یا اتصال نامناسب ممکن است باعث آسیب به مدار هارد شود.
• بدسکتوری فیزیکی: برخلاف بدسکتور نرم‌افزاری، بدسکتور فیزیکی ناشی از آسیب مکانیکی یا برق است.
•  روشن نشدن هارد : گاهی هارد به طور ناگهانی روشن نمی‌شود و دیگر کار نمی‌کند.
• صدای غیرعادی: شنیدن صداهایی مانند تق‌تق، وزوز یا بوق ضعیف معمولاً نشانه آسیب مکانیکی است.

تشخیص دلیل خرابی هارد دیسک اینترنال 

شناسایی دلیل خراب شدن هارد دیسک، یکی از مراحل مهم برای بازیابی موفق اطلاعات است. گاهی این کار ساده است و به راحتی می‌توان فهمید که چه اتفاقی رخ داده، اما گاهی نیز پیدا کردن علت دقیق، کاری پیچیده و زمان‌بر است.

اگر هارد دیسک شما در اثر ضربه، سقوط یا ریختن مایعات آسیب دیده باشد، معمولاً مشخص است که یک حادثه فیزیکی باعث از دست رفتن اطلاعات شده است اما اگر هارد شما دچار خرابی نرم‌افزاری شده باشد یا عمر زیادی داشته باشد، پیدا کردن دلیل اصلی می‌تواند کمی دشوار باشد.

برای درک بهتر علت خرابی هارد دیسک، بهتر است این نکات را در نظر بگیرید:

قدیمی بودن تجهیزات کامپیوتری:

اگر سیستم شما قدیمی است و سال‌ها از عمر آن می‌گذرد، ممکن است هارد دیسک به‌خاطر فرسودگی، عملکرد فیزیکی‌اش کاهش پیدا کند.

تغییرات اخیر در سیستم‌عامل: نصب نرم‌افزار جدید یا تغییرات در سیستم‌عامل می‌تواند با نحوه خواندن و نوشتن اطلاعات هارد تداخل ایجاد کند و باعث خرابی نرم‌افزاری شود.

وضعیت نرم‌افزارهای ضدویروس:

اگر برنامه ویروس‌یاب شما بروز نیست و سیستم را به تازگی اسکن نکرده‌اید، احتمال دارد هارد شما آلوده به بدافزار یا ویروس شده باشد. این مسئله می‌تواند باعث خراب شدن داده‌ها شود.

آسیب‌های فیزیکی و محیطی:

دما، رطوبت یا ضربه‌های ناگهانی از عوامل مهم خرابی فیزیکی هارد هستند و اگر هارد در معرض حرارت بالا یا ضربه قرار بگیرد، ممکن است به سرعت از کار بیافتد.

بیشتر بخوانید:

علت بالا نیامدن هارد اکسترنال چیست؟ راه‌حل

انواع هارد دیسک‌های پرطرفدار و بررسی تفاوت و مزایا

علائم خرابی هارد اینترنال 

هارد دیسک اینترنال نقش اساسی در ذخیره و دسترسی به اطلاعات دارد. وقتی هارد خراب شود، کار با سیستم به شدت سخت می‌شود و ممکن است چند روز از فعالیت‌های کاری یا شخصی شما عقب بیفتد.

اگر هارد شما در معرض مشکل قرار گرفته باشد، ممکن است با برخی از نشانه‌های زیر روبه‌رو شوید:

کند شدن سیستم: 

باز کردن فایل‌ها یا اجرای برنامه‌ها زمان بیشتری طول می‌کشد و عملکرد کلی کامپیوتر کاهش می‌یابد.

هنگ کردن سیستم: 

سیستم ممکن است هنگام اجرای برنامه‌های سنگین یا حتی فعالیت‌های روزمره، متوقف شود.

تغییر رنگ صفحه نمایش: 

در برخی مواقع، خرابی هارد باعث اختلال در پردازش تصویر می‌شود و رنگ‌های صفحه نمایش تغییر می‌کند.

عدم باز شدن فایل‌ها یا ناپدید شدن آن‌ها: 

فایل‌ها ممکن است باز نشوند یا به طور ناگهانی ناپدید شوند و دوباره ظاهر شوند، که نشانه بدسکتور یا مشکل نرم‌افزاری هارد است.

صداهای غیرعادی از کامپیوتر: 

شنیدن صداهایی مانند کلیک کردن، غژغژ یا وزوز از هارد، معمولاً هشدار خرابی مکانیکی است و نیاز به بررسی سریع دارد.

پیغام پر بودن فضای هارد:

حتی اگر حجم زیادی از هارد خالی باشد، سیستم ممکن است به شما اعلام کند که هیچ فضای خالی وجود ندارد، که می‌تواند نشان‌دهنده مشکل نرم‌افزاری باشد.

هشدارهای SMART :

ابزار SMART در سیستم شما می‌تواند سلامت هارد را بررسی کند و در صورت وجود مشکل، هشدار دهد.

اخطارهای مکرر هنگام فعالیت‌های معمولی:

اگر هنگام انتقال فایل یا اجرای برنامه‌ها با پیغام خطا مواجه می‌شوید، این یک علامت واضح از خرابی هارد می باشد.

بیشتر بخوانید: چگونه از هارد اکسترنال در برابر بدسکتور محافظت کنیم؟

راهکارای پیشگیری از خرابی هارد اینترنال 

برای جلوگیری از خرابی هارد اینترنال و محافظت از اطلاعات ذخیره شده، رعایت چند نکته پیشگیرانه ضروری است. در ادامه، راهکارهای کاربردی و مهمی که به افزایش عمر مفید هارد کمک می‌کنند، ارائه شده و شامل موارد زیر می‌باشد:

• بکاپ‌گیری منظم

همیشه از اطلاعات مهم خود در یک هارد اکسترنال یا فضای ابری بکاپ داشته باشید تا در صورت خرابی، اطلاعات از بین نرود.

پیشنهاد می‌کنیم برای بهترین روش گرفتن بکاپ از هارد دیسک خود مقاله  چگونه از هارد دیسک خود بکاپ بگیریم؟ را مطالعه کنید..

• خاموش کردن صحیح سیستم

از خاموش کردن ناگهانی کامپیوتر یا قطع برق مستقیم خودداری کنید، زیرا این کار به هد و دیسک آسیب می‌زند.

• استفاده از UPS یا محافظ برق

نوسانات برق می‌تواند یکی از دلایل اصلی خرابی هارد باشد. استفاده از UPS یا محافظ ولتاژ خطر را کاهش می‌دهد.

• جلوگیری از ضربه و جابجایی نامناسب

هارد دیسک نسبت به ضربه حساسیت بالایی دارد، بنابراین هنگام جابجایی لپ‌تاپ یا کیس کامپیوتر باید از تکان‌های شدید و ضربه‌های ناگهانی جلوگیری شود.

• کنترل دما و تهویه مناسب

دمای بالا باعث کاهش عمر هارد می‌شود پس مطمئن شوید سیستم تهویه مناسبی دارد و فن‌ها به درستی کار می‌کنند.

• بررسی سلامت هارد با نرم‌افزارهای مانیتورینگ

ابزارهایی مانند CrystalDiskInfo یا HDDScan می‌توانند سلامت هارد را به شما نشان دهند و قبل از خرابی جدی هشدار دهند.

• جلوگیری از پر شدن بیش از حد ظرفیت

بهتر است همیشه ۲۰ تا ۳۰ درصد فضای خالی روی هارد باقی بماند. پر شدن کامل آن باعث فشار بیشتر و کندی سیستم می‌شود.

• به‌روزرسانی منظم سیستم و آنتی‌ویروس

بدافزارها و ویروس‌ها می‌توانند به فایل‌های هارد آسیب بزنند. استفاده از آنتی‌ویروس مطمئن و آپدیت سیستم ضروری است.

بیشتر بخوانید: افزایش عمر هارد دیسک: ۱۰ راهکار ضروری برای حفظ اطلاعات شما

جمع بندی

خرابی هارد دیسک اینترنال موضوعی است که بسیاری از کاربران دیر یا زود با آن مواجه می‌شوند. این قطعه حیاتی، تمام اطلاعات شخصی و کاری ما را در خود جای داده و هرگونه مشکل در عملکرد آن می‌تواند خسارت‌های جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.

دلایل خرابی هارد متنوع‌اند؛ از مشکلات نرم‌افزاری مانند ویروسی شدن یا بدسکتورهای منطقی گرفته تا آسیب‌های فیزیکی ناشی از ضربه، نوسانات برق یا دمای بالا. خوشبختانه، بسیاری از این مشکلات با دقت و رعایت نکات پیشگیرانه قابل مدیریت هستند.

نشانه‌هایی مانند کندی سیستم، هنگ‌های مکرر، صداهای غیرعادی و خطاهای SMART به شما هشدار می‌دهند که زمان بررسی هارد فرا رسیده است.

در این شرایط، اقدام سریع می‌تواند جلوی از دست رفتن اطلاعات مهم را بگیرد. در کنار این موضوع، داشتن یک استراتژی منظم برای بکاپ‌گیری، استفاده از نرم‌افزارهای مانیتورینگ سلامت هارد و مراقبت از شرایط فیزیکی و برقی سیستم، بهترین روش برای افزایش عمر مفید هارد محسوب می‌شود.

هارد دیسک بخشی مصرفی از سیستم است و دیر یا زود نیاز به تعویض پیدا خواهد کرد. بنابراین با رعایت نکات پیشگیرانه و جایگزینی به‌موقع، می‌توانید هم از اطلاعات خود محافظت کنید و هم تجربه‌ای ایمن‌تر در استفاده از کامپیوتر داشته باشید.

امیدواریم مقاله « علت خرابی هارد دیسک و راهکارهای پیشگیری آن » برای شما مفید باشد. هدف ما در امارات رایان ارائه اطلاعات دقیق و قابل اعتماد درباره فناوری و شبکه است.

در صورت داشتن هرگونه سوال درباره هارد دیسک یا تجهیزات شبکه، می‌توانید سوالات خود را در بخش نظرات مطرح کنید تا تیم تخصصی امارات رایان در اسرع وقت پاسخ دهد.

همچنین اگر به دنبال خرید هارد دیسک یا تجهیزات شبکه باکیفیت هستید، پیشنهاد می‌کنیم به وب‌ سایت امارات رایان سر بزنید و از محصولات متنوع ما دیدن کنید.

سوالات متداول

چگونه می‌توان علائم خرابی هارد دیسک را تشخیص داد؟

کند شدن سیستم، هنگ‌های مکرر، صداهای غیرعادی، ناپدید شدن فایل‌ها و هشدارهای SMART از جمله علائم رایج خرابی هارد هستند.

آیا می‌توان از خرابی هارد دیسک پیشگیری کرد؟

بله، با بکاپ‌گیری منظم، استفاده از UPS، محافظت از هارد در برابر ضربه و دما و به‌روزرسانی نرم‌افزارها و آنتی‌ویروس می‌توان عمر هارد را افزایش داد.

چه نرم‌افزارهایی برای بررسی سلامت هارد دیسک مناسب هستند؟

ابزارهایی مانند CrystalDiskInfo و HDDScan می‌توانند سلامت هارد را بررسی کنند و قبل از خرابی جدی هشدار دهند.

آیا هارد دیسک پس از هر خرابی قابل تعمیر است؟

خیر، برخی مشکلات نرم‌افزاری قابل رفع هستند، اما آسیب‌های جدی فیزیکی ممکن است نیاز به تعویض هارد داشته باشند.

چگونه می‌توان از از دست رفتن اطلاعات جلوگیری کرد؟

داشتن بکاپ منظم از اطلاعات مهم روی هارد اکسترنال یا فضای ابری، بهترین راه برای محافظت از داده‌ها است.

منبع: mydatarecoverylab